Met maar 9 centimeter zijn ze de kleinste vogels van Europa. Ze zitten geen seconde stil, en schieten de hele dag door de boomtoppen en het struikgewas. Opvallen doen ze niet, en je vindt ze negen van de tien keer alleen maar als je hun hoge roep tussen het groen vandaan hoort komen. Goudhaantjes zijn aandoenlijke vogeltjes die een hoog knuffelgehalte uitstralen. Maar als je goed oplet, kan je ze toch zien in het Lage Bergse Bos. Jonathan vertelt waar je op kan letten.
Twee verschillende soorten
In ons land zijn er 2 verschillende soorten goudhaantjes: de (gewone) goudhaan en de vuurgoudhaan. Op het eerste gezicht kunnen ze op elkaar lijken, maar wie goed kijkt, ziet als snel een paar kenmerkende verschillen. Zowel de goudhaan als de vuurgoudhaan hebben een opvallend gekleurde streep over hun kruin. Deze kunnen ze opzetten als ze opgefokt of juist opgewonden zijn. Ze krijgen dan een soort hanenkam, waar de naam dan ook vandaan komt.
Bij de goudhaan is deze kruinstreep geel, bij de vuurgoudhaan is deze streep veel dieper gekleurd, en zelfs vuuroranje bij de mannetjes. Daarnaast valt de vuurgoudhaan ook extra op doordat deze een veel warmer gekleurde rug heeft en een opvallend zwart-wit maskertje.
Sparrenbroeders
Zowel de goudhaan als de vuurgoudhaan zijn echte sparrenbroeders. Ze maken hun nesten tussen de veilige en dichte naalden van deze bomen. In het westen van het land broeden er daarom maar weinig van deze vogels. In de winter zijn ze minder kieskeurig en gaan ze op zwerftocht. Veel van de Nederlandse broedvogels trekken naar het zuiden, terwijl broedvogels uit andere Europese landen juist hierheen komen om te overwinteren.
Van de goudhaan weten we dat een groot deel 's winters uit de Scandinavische bossen komt. Daar kan het in de winter wel -30 worden, dat is veel te koud voor de vogeltjes. Dit is de reden dat de winteraantallen in Nederland in sommige jaren tot wel meer dan 75% groter zijn dan in de zomer. Waar de vuurgoudhaantjes allemaal vandaan komen, is nog niet helemaal bekend. We weten dat een groot deel van onze vogels naar het zuiden trekt. In tegenstelling tot de goudhaan komt de vuurgoudhaan niet voor in Scandinaviƫ. Waarschijnlijk is dus dat onze vogels uit o.a. Duitsland komen.
Goudhaantjes zien
Een goudhaan of vuurgoudhaan spotten, valt niet mee. Omdat de vogeltjes leven van kleine insectjes en spinnetjes, die je in de winter maar weinig hebt, zijn ze de hele dag door razend actief om aan voldoende voedsel te komen. Stiekem schieten ze heen en weer door de boomtoppen en het dichte struikgewas. Wel laten ze regelmatig hun hoge roep, welke hun aanwezigheid toch verraad. Vooral de vuurgoudhaan laat zich dit najaar opvallend veel zien in de Rottemeren. Succes met zoeken!