Jan Huijbregts, geluidsadviseur bij Rijkswaterstaat, legt uit waar die verschillen vandaan komen. En hoe we ervoor zorgen dat we aan de geluidsnormen voldoen – nu en in de toekomst.

1. Hoe stel je een geluidsgrens vast?

‘Geluid door verkeer moet aan wettelijke normen voldoen. In de Wet milieubeheer – vanaf 1 januari 2024 de Omgevingswet – is vastgelegd wat die normen zijn. Daarin staat bijvoorbeeld wat de maximale geluidbelasting mag zijn op gevels van woningen langs snelwegen. Bij de planvorming van de A16 Rotterdam is op basis van deze wet ook de geluidbelasting bepaald op tal van locaties langs de snelweg. Dat noemen we ook wel het geluidproductieplafond op referentiepunten.’

2. Wat gebeurt er als de geluidgrenzen worden overschreden?

‘Dan onderzoeken we welke maatregelen we kunnen nemen om er alsnog voor te zorgen dat we op of onder de norm blijven. Dat doen we aan de hand van een wettelijke methode: het doelmatigheidscriterium. Daarmee bepalen we of de kosten van de maatregelen opwegen tegen het resultaat. Bij de A16 Rotterdam plaatsen we geluidschermen en zorgen we voor grondwallen ter hoogte van het Schiebroeksepark om het geluid te verminderen. In het Lage Bergse Bos ligt de A16 Rotterdam bovendien in een half verdiepte landtunnel. Door al die maatregelen beperken we de geluidhinder.’

3. Hoe zit het precies met Saldo Nul?

‘Naast de wettelijke maatregelen voeren we maatregelen uit die tegemoetkomen aan Saldo Nul. Dat is een uitgebreider pakket aan geluidwerende maatregelen, samengesteld op aandringen van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag en de gemeenten Rotterdam en Lansingerland. Samen zorgen die ervoor dat de A16 Rotterdam niet of nauwelijks meer geluid door verkeer produceert. Saldo Nul komt voort uit de wens van deze regionale partijen dat deze snelweg niet tot meer geluid mag leiden vergeleken met de situatie in 2012, zonder A16 Rotterdam. Daarom komt er een nog stiller asfalt op een deel van het traject, zogenaamd dubbellaags zoab fijn. En we plaatsen meer en ook hogere geluidschermen op een aantal locaties dan we wettelijk verplicht zijn.’ 

4. Waar komen de hoogste geluidsschermen?

‘De hoogste geluidsschermen zijn straks te vinden op het viaduct over de President Rooseveltweg, bij de aansluiting met de Ankie Verbeek-Ohrlaan en ter hoogte van de Oude Bovendijk. Hier worden de schermen 5 meter hoog. Op veel andere plekken zijn de schermen 2, 3 of 4 meter hoog. Op de projectkaart kun je zien hoe de schermen eruit komen te zien.’

5. Waarom zijn niet alle schermen even hoog?

‘Dat heeft te maken met de uitkomsten van het geluidsonderzoek dat we voor het Tracébesluit hebben uitgevoerd. We hebben onderzocht hoeveel en welk type verkeer er in 2032 over het traject rijdt. En met welke snelheid. Vervolgens is berekend hoeveel geluid dat verkeer produceert. Toen zijn we gaan kijken welke woningen er in de buurt van de A16 Rotterdam liggen. Dan kan je de geluidsbelasting per woning berekenen. Tot slot zijn met behulp van het doelmatigheidscriterium de doelmatige maatregelen bepaald. Vaak is het zo dat hoe dichter de woning bij de snelweg staat en hoe meer woningen er staan, hoe meer maatregelen we nemen – of hoe hoger het geluidsscherm is.’

6. Waarom zien de geluidschermen er verschillend uit?

‘Op sommige plekken langs de A16 Rotterdam komen transparante geluidsschermen. Op andere plekken plaatsen we begroeide schermen. Welk scherm we waar plaatsen is in samenspraak gegaan met onder andere een landschapsarchitect. De keuze heeft onder meer te maken met de locatie, omgeving en veiligheid. De transparante schermen worden toegepast op de viaducten, tunneltoeritten en aan weerszijden van de kruisingen met HSL en RandstadRail. Alle overige schermen worden uitgevoerd als dubbelzijdig begroeide schermen.’

Bij de zuidelijke tunneltoegang is bijvoorbeeld gekozen voor transparante schermen, zodat de omgeving doorkijk houdt naar het landschap. Deze schermen worden de komende jaren eerst nog afgewerkt met een ‘raamfolie’, totdat de gemeente Rotterdam het Terbregseveld heeft ingericht en de begroeiing het zicht op de tunnelingang vanaf de Rottekade beperkt. Hiermee komt het project tegemoet aan een wens van de bewoners. Op termijn wordt de beplakking weggehaald en zijn de geluidsschermen weer transparant.

Bij de aansluiting met de N471 worden juist begroeide schermen geplaatst: die gaan onopvallend in de omgeving op. Alle begroeide schermen zijn gemaakt van houtvezelcementplaten, waar klimplanten goed op kunnen hechten. Op termijn komen deze schermen er groen uit te zien. Als ze net geplaatst zijn, zien ze er natuurlijk nog niet groen uit.

7. Hoe zorgen jullie dat de A16 Rotterdam ook in de toekomst aan de geluidsnormen voldoet?

‘Nadat de A16 Rotterdam in gebruik is genomen, berekent Rijkswaterstaat ieder jaar of het geluidsniveau binnen de gestelde grens – het geluidsproductieplafond – blijft. We maken hiervoor gebruik van verkeerstellingen. Als we weten hoeveel verkeer er op de weg heeft gereden, kunnen we ook de gemiddelde geluidsbelasting uitrekenen. Blijkt uit de berekeningen dat er sprake is van een (dreigende) overschrijding van het plafond? Dan komt er een onderzoek naar aanvullende geluidsmaatregelen.’

‘We maken dus berekeningen, we meten niet. Met berekeningen kunnen we toekomstige situaties beoordelen. Daarnaast is meten langs rijkswegen ook praktisch onmogelijk: dat zijn simpelweg te veel meetpunten. Ook is er grote kans op stoorgeluid dat metingen kan beïnvloeden, bijvoorbeeld van het vliegveld.’

‘Sommige referentiepunten worden trouwens wél echt gemeten. Dat gebeurt door een externe partij: het RIVM. Blijkt uit die gegevens dat er jaar na jaar een te groot gat is tussen de gemeten en de berekende waarden? Dan kan dat aanleiding zijn om het wettelijke Reken- en meetvoorschrift geluid aan te passen.’